Η σεροτονίνη είναι μια χημική ουσία που έχει πολλαπλές λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα. Εντοπίζεται κυρίως στον εγκέφαλο, στο έντερο και στα αιμοπετάλια. Παίζει σημαντικό ρόλο στην όρεξη, στα συναισθήματα, στην κίνηση, στη συμπεριφορά και στις λειτουργίες του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Εμφανίζεται να παίζει ρόλο κλειδί στην διατήρηση της ισορροπίας της διάθεσης. Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέονται με την κατάθλιψη. Μερικές φορές η σεροτονίνη αποκαλείται η “ορμόνη της ευτυχίας”, επειδή συμβάλλει στην ευεξία και στην ευτυχία.
Η επιστημονική ονομασία της σεροτονίνης είναι 5-υδροξυτρυπταμίνη, ή 5-HT. Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής, δηλαδή μεταφέρει μηνύματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων, είναι ενεργή στους λείους μύες που συστέλλονται, και συμβάλλει στην ευεξία, μεταξύ άλλων. Είναι πρόδρομος της μελατονίνης, που βοηθά στη ρύθμιση του κικάρδιου ρυθμού και του “εσωτερικού ρολογιού”.
Ως νευροδιαβιβαστής, η σεροτονίνη μεταφέρει μηνύματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων, ή των νευρώνων, ρυθμίζοντας την επικοινωνία τους. Παίζει ρόλο κλειδί στο κεντρικό νευρικό σύστημα (KNΣ) και στη συνολική λειτουργία του σώματος, και ειδικά της γαστρεντερικής οδού. Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ της σεροτονίνης και του μεταβολισμού των οστών, της παραγωγής γάλακτος, της αναγέννησης του ήπατος και της κυτταρικής διαίρεσης. Η σεροτονίνη επηρεάζει τα κύτταρα του εγκεφάλου, άμεσα και έμμεσα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της χαμηλής σεροτονίνης;
Τόσο τα χαμηλά όσο και τα πολύ υψηλά επίπεδα σεροτονίνης, μπορούν να οδηγήσουν σε μία σειρά από δυσάρεστα συμπτώματα, ήπιας έως και μεγάλης σοβαρότητας.
Οι χαμηλές τιμές σεροτονίνης προκύπτουν είτε από ανεπαρκή παραγωγή της ορμόνης, είτε λόγω ανικανότητας του οργανισμού να τη χρησιμοποιήσει και μπορεί να σχετίζονται με πλήθος παθολογικών καταστάσεων.
Η ανεπαρκής σεροτονίνη έχει συνδεθεί έντονα με καταθλιπτική και αγχώδη συμπεριφορά, που μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητα και να οδηγήσει ακόμη και σε πολύ άσχημες σκέψεις.
Η συνήθης συμπτωματολογία που παρουσιάζει το άτομο είναι η εξής:
Συχνές εναλλαγές της διάθεσης
Έντονη θλίψη – αίσθημα απελπισίας
Γαστρεντερικές διαταραχές (π.χ. δυσπεψία)
Αυξημένη ή μειωμένη όρεξη για φαγητό
Έντονη επιθυμία για τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες (π.χ. γλυκά, αμυλώδη)
Σεξουαλικές διαταραχές
Αγχώδεις διαταραχές (π.χ. κρίσεις πανικού)
Φοβίες και γενικότερη ανησυχία/ευερεθιστότητα
Καταναγκαστική συμπεριφορά (ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή)
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Διαταραχές ύπνου (αϋπνία ή/και πολύωρος ύπνος)
Αίσθημα κόπωσης
Χρόνιος πόνος
Διαταραχές μνήμης
Πώς να αυξήσεις τα επίπεδα της σεροτονίνης
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που συμβάλλουν στην αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης, φυσικοί και μη.
Πέρα από τη λήψη κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, η οποία θα πρέπει να γίνεται πάντα σε συνεννόηση με τον επιβλέποντα γιατρό, είναι πιθανό να αυξήσετε τη σεροτονίνη σας και με τους τρόπους που αναφέρονται παρακάτω.
Εκτός από τα αντικαταθλιπτικά που είναι εγκεκριμένα φάρμακα και άμεσα οδηγούν σε βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου, υπάρχουν και άλλοι τρόποι αύξησης των επιπέδων της σεροτονίνης στο σώμα:
Ψυχοθεραπεία: αποδεδειγμένα οδηγεί σε βελτίωση της διάθεσης και αύξηση επιπέδων σεροτονίνης, μέσω των αλλαγών στον τρόπο σκέψης, μείωσης της θλίψης και του άγχους.
Φωτοθεραπεία: Η θετική επίδραση του ηλιακού φωτός στα επίπεδα σεροτονίνης και στην ψυχολογία του ανθρώπου έχει μελετηθεί εκτενώς. Είναι σημαντικό να εκμεταλλευόμαστε τις φωτεινές ώρες της ημέρας και να μη μένουμε κλεισμένοι σε εσωτερικούς χώρους για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Έχει φανεί, μάλιστα, πως η εποχική κατάθλιψη που εμφανίζεται σε αρκετά άτομα την περίοδο του χειμώνα, σχετίζεται με τη μειωμένη ηλιοφάνεια. Γι’ αυτό και σε πολλές περιοχές εφαρμόζεται η θεραπευτική μέθοδος Light Therapy που δρα μέσω της έκθεσης σε έντονο φως, όμοιο με αυτό του ηλίου.
Γυμναστική: Η φυσική δραστηριότητα φαίνεται, επίσης, να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων της ορμόνης. Ακόμη και 20-30΄ άσκησης καθημερινά μπορούν να κάνουν τη διαφορά!
Συστήνεται να πραγματοποιείται κάποιο είδος άσκησης, με το οποίο κανείς είναι εξοικειωμένος και νιώθει ευχάριστα, χωρίς να του δημιουργείται αίσθημα άγχους. Είτε πρόκειται για ήπια αερόβια άσκηση, εκγύμναση με βάρη, βόλτα με το ποδήλατο ή χαλαρό τρέξιμο, το σίγουρο είναι ότι θα υπάρξει όφελος τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία!
Βιταμίνες:
St. John’s Wort: Οι μελέτες έχουν δείξει ότι το St. John’s Wort (βαλσαμόχορτο) μπορεί να είναι ωφέλιμο σε περιπτώσεις ήπιας κατάθλιψης.
5-HTP: η 5-HTP είναι ένα αμινοξύ που λαμβάνεται ως συμπλήρωμα και βοηθά στη σύνθεση της σεροτονίνης.
SAMe ή S-Αδενοσυλμεθειονίνη: Πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι η λήψη SAMe αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο.
Προβιοτικά: Τα προβιοτικά βοηθούν στη διατήρηση υγιούς εντερικού μικροβιώματος, το οποίο φαίνεται να επηρεάζει θετικά τα επίπεδα σεροτονίνης.
Διατροφή: υπάρχουν ορισμένες τροφές πλούσιες σε σεροτονίνη, όπως η μαύρη σοκολάτα, οι μπανάνες και οι ντομάτες. Ωστόσο, η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε σεροτονίνη δεν μπορεί άμεσα να αυξήσει τα επίπεδα σεροτονίνης, καθώς η σεροτονίνη δεν περνάει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό στον εγκέφαλο.
Όμως τροφές που είναι πλούσιες σε τρυπτοφάνη (πρόδρομο μόριο της σεροτονίνης) θα μπορούσαν να βελτιώσουν έμμεσα τη διάθεση πιθανόν μέσω αύξησης των επιπέδων της σεροτονίνης. Η τρυπτοφάνη είναι μια πρόδρομη ουσία (αμινοξύ), ένα κύριο συστατικό που χρειάζεται το σώμα για να συνθέσει σεροτονίνη. Η κατανάλωση τροφών και χαπιών που περιέχουν τρυπτοφάνη δεν σημαίνει ότι το σώμα θα την απορροφήσει, αλλά κάνει την τρυπτοφάνη περισσότερο διαθέσιμη όταν χρειάζεται για την σύνθεση της σεροτονίνης. Οι ακόλουθες τροφές περιέχουν τρυπτοφάνη:
Τυριά
Γαλοπούλα
Αβγά
Προϊόντα σόγιας
Σολωμός
Γάλα: μια πρωτεΐνη γνωστή ως α-λακτοαλβουμίνη βρίσκεται στο γάλα. Και περιέχει περισσότερη τρυπτοφάνη από τις πρωτεΐνες.
Ωστόσο, δεν αρκεί μόνο αυτό για να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, θα πρέπει αυτές οι τροφές να καταναλώνονται συνδυαστικά με κάποια πηγή σύνθετου υδατάνθρακα (π.χ. ψωμί ολικής άλεσης, ρύζι), για βέλτιστη αποτελεσματικότητα.
Αλλές δραστηριότητες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν είναι οι εξής:
Διαλογισμός
Χαλαρωτικό μασάζ
Στιγμές χαλάρωσης και γέλιου (π.χ. με φίλους)
Συμπτώματα από την υπερβολική σεροτονίνη
Αν και περισσότερο γνωστές είναι οι επιπτώσεις που έχουν τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης στον οργανισμό, ακόμη πιο μεγάλης σημασίας και επικινδυνότητας μπορεί να είναι η απότομη αύξηση των τιμών της.
Το Σύνδρομο Σεροτονίνης ή Serotonin Syndrome, δηλαδή η υπερβολική σεροτονινεργική δραστηριότητα στο νευρικό σύστημα, μπορεί να παρουσιαστεί τόσο από αύξηση της δόσης σε κάποια αγωγή που ανεβάζει τις τιμές της ορμόνης ή λόγω παράλληλης λήψης άλλων φαρμάκων ή/και διατροφικών συμπληρωμάτων που έχουν την ίδια επίδραση.
Είναι ζωτικής σημασίας το πρόβλημα να εντοπιστεί από νωρίς και να αντιμετωπιστεί άμεσα, καθώς η υπερσυσσώρευση σεροτονίνης στον οργανισμό μπορεί να εκδηλωθεί με μια σειρά από συμπτώματα, που κυμαίνονται από ήπια έως και πολύ σοβαρά.
Τα πιο κοινά εξ’ αυτών αναφέρονται παρακάτω:
ρίγος
έντονη εφίδρωση
πονοκέφαλος
σύγχυση-ανησυχία
μυϊκές συσπάσεις
διάρροια
υψηλός πυρετός
υψηλή αρτηριακή πίεση
αρρυθμίες/ταχυκαρδία
επιληπτικές κρίσεις
λιποθυμία
αϋπνία
Η σεροτονίνη βοηθά σημαντικά στη διατήρηση υγιών προτύπων ύπνου καθώς και στη διάθεση. Τα επίπεδα σεροτονίνης συνδέονται και με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.Επομένως η κατανάλωση μιας ισορροπημένης διατροφής, η τακτική άσκηση και ο επαρκής ύπνος είναι οι καλύτεροι τρόποι για να διατηρήσετε τα επίπεδα της φυσικής σας ενέργειας και καλής διάθεσης.
Αποποίηση ευθύνης
Το περιεχόμενο του παρόντος διαδικτυακού ιστοτόπου δεν αποτελεί και δεν μπορεί να εκληφθεί ως ιατρική συμβουλή, διάγνωση, θεραπεία ή υπόδειξη. Όλες οι πληροφορίες παρέχονται στους αναγνώστες, αποκλειστικά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση το περιεχόμενο αυτό να υποκαταστήσει την εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία.
